สรุป SIADH: Euvolemic Hyponatremia

ใครวนวอร์ดเมดน่าจะได้เจอปัญหา sodium ต่ำอยู่บ่อยๆนะครับ rule of thumb สำหรับแอดคือการ establish fluid status ให้ได้ว่า hypo, eu หรือ hypervolemic เพราะมีผลในการวางแผนการรักษา

หลักการง่ายๆคือ hypovolemic hyponatremia = sodium loss from dehydration แก้ด้วย IV fluids เช่น NSS แต่ถ้า euvolemic หรือ hypervolemic ให้ fluid restrict

กรณี euvolaemic hyponatremia เกิดได้จากหลายสาเหตุเช่น hypothyroidism, adrenal insufficiency และ SIADH

เฉพาะ SIADH ที่มี retention of free water จาก ADH เราจะเห็น serum osmolality ต่ำ (<275 mOsm/kg H2O), urine osmolality สูง > 100 mOsm/kg H2O และ urine Na ที่สูง (ส่วนมากจะมากกว่า 40 mEq/L)

Cause ของ SIADH แบ่งง่ายๆ - ปอด (pneumonia, small cell lung cancer), สมอง (stroke, trauma, hemorrhage), mass (ectopic ADH secretion), ยา (SSRI, carbamazepine, NSAIDs)

กรณีแก้ SIADH นอกจากการรักษาที่ cause แล้วต้องคอยระวัง ให้เพิ่ม Na ช้าๆ (ไม่เกิน 8mmol/L ต่อวัน) และ ถ้ามี severe features ให้ใช้ hypertonic saline ได้แต่ก็ไม่ควร correct เร็วเกิน 12mmol/L/วัน ครับ เสี่ยงเป็น osmotic demyelination syndrome (ชื่อเดิมคือ central pontine demyelinolysis)

สรุป Extrapyramidal Side Effects ของ Antipsychotics

หนึ่งใน mnemonics ที่นศพ.แทบทุกคนผ่านตาเวลาวน psychi ก็คือ ADAPT ซึ่ง ADAPT ก็มาจาก Acute Dystonia, Akathisia, Parkinsonism และ Tardive Dyskinesia ซึ่งเป็น 4 common side effects ของการใช้ antipsychotics (ไม่ว่า typical หรือ atypical antipsychotic นะครับ)

คำว่า extrapyramidal ก็หมายถึง involunatary movement ที่ไม่สามารถควบคุมได้ (pyramidal tract จะมีแค่ corticospinal - สำหรับ torso + limbs และ corticobulbar - สำหรับ head & neck ครับ)

สำหรับ treatment ส่วนมากจะเป็น anticholinergics ครับเช่น benztropine, amantadine กรณีพิเศษคือ tardive dyskinesia ซึ่งจะใช้ valbenazine หรือ deutetrabenazine ซึ่งเป็น vesicular monoamine transport 2 (VMAT2) inhibitor ครับ

สรุป work-up Precocious Puberty แบบจำไปใช้ได้ตลอดชีวิต ~

พอดีแอดไปเจอ diagram ของ UWorld ที่เขาสรุปการ work-up precocious puberty แบบ non-specialist ได้ดีมากเลยเอามาปรับปรุงเล็กน้อยครับ

ใจความสำคัญคือการดูว่ามี advanced bone age มั้ย (ประเมินจาก X-ray hand & wrist) ถ้ามี advanced bone age ซวยละ ต้อง work-up ต่อ ถ้าไม่มีแล้วไปเป็น premature adrenarche หรือ thelarche e.g. ต่อมหมวกไต 'ตื่น' ก่อนกำหนด

กรณีมี advanced bone age ต้องมาแยกว่าเป็น peripheral หรือ central cause เพราะ central cause จะมี LH สูงหรือกระตุ้นให้สูงได้ตาม HPG (Hypothalamus - (anterior) Pituitary - Gonadal) หรือ HPA (Hypothalamus - Pituitary - Adrenal) axis ครับ

Peripheral cause เช่น adrenal/germ cell tumors หรือ congenital adrenal hyperplasia: central cause เช่น CNS tumors หรืออาจจะเป็น idiopathic

ว่าด้วยเรื่อง Tetanus Prophylaxis

มีน้องๆเคยถามเข้ามาเรื่อง tetanus prophylaxis วันนี้เลยทำสรุปสั้นๆไว้ให้ครับ

• TIG ให้เฉพาะกรณีที่ vaccine ไม่ครบหรือไม่มีข้อมูลและ wound ดู severe/dirty ครับ TIG ไม่ให้โดดๆนะครับ ต้องให้ tetanus toxoid ด้วยเสมอ
• กรณี vaccine ครบ ไม่ต้องให้ TIG ในทุกกรณีครับ ไม่ว่า wound จะยมแค่ไหน แต่ต้องมาดูว่า last dose เมื่อไหร่เพื่อพิจารณาให้ booster tetanus toxoid ครับ

สรุป Acute Rheumatic Fever ในตารางเดียว